The Eternal Love (Part 2)

Hey, beep beep……I am back with my second, rather say the new beginning of my very own first innings. YES, he is back. Prajwal is back after 14 long years I was into mixed feelings. Happy, joyful, confused, nervous, thinking, whether will we meet, what we will talk, what will I ask, what type of relationship we will continue, etc. A lot of questions.

On that day after all the guests left, I started cleaning up the house, all went to sleep, I finally sat down and took the phone in hand, by the time it was past midnight. He had sent a message. By that one line, I understood that he too missed me same as I missed him. But I missed more than he did. I opened the chat window with so much apprehension, I started chatting with Prajwal after 14 years. It was like a dream for me. I was angry, at the first place… told him I am perfectly fine and happy in life. He was sad seeing that sentence, and told me that I am a man with bad fate… Missed a wonderful person forever. Though I was showing him through my chat,  that I have become stronger than before, but here tears just rolling from my eyes. I knew very well, my love for him had never changed… even after so long gap…. Wanted to chat that whole night, but unfortunately my mobile battery about to discharge, So told him, I will Ping him when free as my phone about switch off. Told him bye and came to the room, held my little one tight, and slept as the day was big and I was totally exhausted.

The whole night I was thinking whether he will ping me morning, what will I talk? I was in an ocean of emotions. Next day morning as usual busy with my routine, my son school, office … later after all my work, relaxed and saw his message which he had sent at night. With that one line understood he was in pain. I couldn’t control myself and sent him a morning message. As I am an early riser, he saw my message n replied back. After all left home to school and office, I was chatting with him and got to know he too was not leading a peaceful life. He too missed me immensely so I did. A lot of things about ourselves we never got to know when in college, our regular habits rather say our routine, likes dislikes, now after we both started chatting we find every damn thing in common. We hail from the same state, our both's dad share birthday on the same day. Lot of things, he has dreamt of having a life partner with the same qualities what I had, so so many things. Even after loving each other so much we both never got a chance to sit n chat and discuss the future. As I said we both were always surrounded by friends.

I still remember, in our college days, Prajwal used to get his car to college n we all friends used to go to temples , exhibition and used have a gala time. On our last day of the college, Prajwal had invited all of us to his house, as his parents were out of town. And this meet I would call POHA meet, our Maharashtrian's all-time favorite snack. He made Poha for all of us, it was yummy. We all friends sat n ate together. Watched a movie. Spent a lovely time. I was too emotional for me as our exams got over and we all will be joining different colleges. I was thinking when will I meet him again, whether our love will be the same, towards each other.

All these memories used to keep coming to me, all these years. We both understood this soul mate concept now after 14 years, by seeing our unchanged love and emotion intact. After 2 weeks of conversation, we both got to know how much we both have missed each other. Finally, Prajwal said I want to meet you, so was I eager to meet him too. One weekend we both met in his office, I wanted to give him something so gifted my all time favorite book “The Magic”…. Because our story is not less than any Magic. People come and go in life…. But few are so connected with the universal love which never fades away.

I reached his office was so happy to meet him after a long 14 years. I came out from lift n entered his office and saw him with a big smile…. He too was extremely happy and welcomed me with red roses bouquet…  I took it with so much love that I forgot about everybody. There were 14 Rose’s…. Counting those 14 years which kept us far from each other.  We both talked so much and all our emotions came out completely. Couldn’t hold tears. We both hugged each other and cried. We didn’t realize that now we both are married to different people in life, nothing came to mind. We both were living that moment. We got to know how badly we both missed each other all these years. We took 2-3 hours to come to normal. All feelings, irritation, anger what all I had kept inside got expressed completely. Later we both had food together and yes it was time for me to take leave. He dropped me back home. This quality of his never changed.. even in college days, he used to come along with me and drop me to my class which was hardly a few steps away from his class. He was extremely protective, loveable, possessive, simple, fun loving, it always gets a smile on my face. He wants everyone around him to be happy 😊

People say, a woman's heart is like Ocean, nobody knows what is hidden in it. It was the same with me. Until I met Prajwal back again in life I didn’t realize how I was living with this pain of being far from him all these years. After meeting him we both started chatting daily n over the phone. We started sharing everything, frequently we used to meet out for lunch or in the evening. As days months passed we both connected with each other so well as if we both were together all these years. He used to understand what I want to tell and I used to feel him whenever he needs me. Everything seems to be perfect…. And it’s always that way when we are with your loved ones with your soulmate.

After our first meet, we both planned our second meet to go to the temple to thank god for connecting us back. We wanted to go to Shivji temple but unfortunately it was a bit far n due to traffic Prajwal reached late. We both were confused about where to go, n driving in search of a place. Suddenly in my mind thought came, that there was a Krishna temple near my home so we went there. And what a coincidence my favorite god and maybe god’s wish was also the same. God of Love 😊 we took blessings and started back home.

Next, what is the question ??  Can’t stay far from each other, but can’t hurt anyone in the family. Just going with the flow where life is taking us. Right now happy for one thing that we both are together even though far, but universally connected.  With this new beginning of our love, with the hope, one day we both will be together. There will be some strong reason God had kept us far from each other, even now there will be some reason God has reunited for some cause. Time will unfold the truth. Until then living life with a lot of gratitude and blessing.

“Distance means so little, when you mean so much to me, you are my blue crayon, the one I never have enough of, the one I want to color my sky “….😊😊

By 

Trisha N

Bangalore, India

The Eternal Love (Part 1)

It was the first day of my college. Got up early, ironed my dress, packed my bag n prayed to god to bless me for the second innings after my school. Was nervous thinking about what type of people will I meet, what type of friends I will get? And it was a co-education college. I had been brought up in a very strict and protective atmosphere at my home. Since dad was a professor, I and my brother were always under his eyes. So now joining to a coeducational college with boys n girls together was little too much for me to take it 😊

Though I was a bright student always had a fascination for arts, love learning different languages. economic and sociology was my favorite subject. So I was in the Arts batch. On the very first day, I was searching for my class and got to meet a tall bright beautiful girl who was coming opposite to me we both exchanged smiles and spoke and got to know that she was also new and today was her first day. She was in the commerce background. I am a big chatterbox and Ioved talking to people and making friends. We both jelled with each other so nicely that very soon we became best of friends.

It was almost 1 month and I was enjoying the studies with awesome friends. We had a set of friends with 3 girls laughing, gossiping, enjoying the college life to the fullest. One fine day my best friend Divya told me, "Listen Tejal, u have a secret admirer". I was surprised and asked who, and later got to know he was from her class. Arts and commerce students used to combine class for a few subjects. He used to always admire me from the back bench which I never noticed. He used to come across everywhere where ever I went.

One day after my economic class once the professor left he came in front of me and handed over a small piece of paper. Seeing that all my friends were shocked and amazed to see him coming to me. I was in total shock holding that piece of paper and I looked into his eyes. First time in my life I got the feeling he is the one. Nothing else came to my mind. After a few minutes, I took that chit and went back to my class with a huge big smile, butterflies in my stomach, felt I got wings. He was 6ft tall, handsome with curly hair, fair. Every girl in the college was dying for his attention, but Prajwal had given his heart to me.😊 It was the best feeling of my life till now. YES, I accepted his proposal without a second thought. Even though my parents were quite strict, especially dad, I couldn’t say No.️

We friends had the best time of our life in those two years. And we both as well. Always surrounded by friends we both never got time to meet alone to go out on a ride. Our story was quite a decent one. Ekdum 90’s movies like MPK, DDLJ, HAHK. It was a wonderful world. And it was my first love. And for a girl like me, first love is extremely special. Months passed, years passed from 11^th we all graduated to 12^th. And it was the board exam we all passed out with flying colors. I joined girls college and Prajwal joined different college. 

Three years passed and during those days we didn’t have a mobile phone, there was no other mode of communication. In those three years, Prajwal had come some 4-5 times to see me and I had been 2 times to his college with my friend on her scooter to meet him.️ We both finished our graduation and I got a job in an IT company and he started looking after his dad's business. He belonged to a business family. One fine day my mom got to know about our relationship through my cousin sister. I had told her and she told to my mom. And I was in a great shock and anxiety next what. I was depressed, my whole world was devasted. I couldn’t meet him and tell what all is happening and that I needed him badly. He was always busy with friends biking, traveling, gym enjoying with his friends. I too was depressed thinking that my world had come to an end. I ignored him because I was going through a volcano of emotions inside me. But had to keep me happy in front of mom and dad. He tried contacting me but we both never met.

I moved on after this hardest episode of my life. After 2 years I was married with my mom and dad's approval to a boy from a different community as he had expressed his liking towards me and asked my parents to get me married to him. He was well settled educated, tall handsome and had a very good family background. My mom especially immediately said Yes and later dad too was fine with it.  We both got married as both our families were very happy with us. I was in total confusion or rather say just going towards where the wind blows…

Years passed was working in an IT company and finally, one day thought came it’s enough I need a break. And resigned my job and started concentrating on our new house interiors and designing our new house. We shifted to our new house, I was enjoying this new phase of life, cooking decorating our new house. But at the end of the day, I used to feel something is missing in life. After 6 years of marriage, we were blessed with a boy baby.

The biggest blessing God gave ever, I used to forget all the pain when I am with him. Life changed drastically. My baby came first above everything. As years passed I too learned a lot after becoming a mother. Months passed years passed my small boy who used to be always with Mumma now started going to school. I was so apprehensive to send my little boy far from me but thought it’s important for his development n future. After a few days, he started loving going to school. Made friends he was teachers, favorite student.

Years passed and here came my kid 4^th birthday. We planned it to celebrate on a grand scale. I was so excited and got busy in all the arrangements. Everybody at home was ready and I was the one left out as I was rechecking the final arrangements and about to get ready, took my phone and had a friend request on my social networking site. When I opened and saw the name I just stood without any movement for 3-4 min. I couldn’t believe my eyes I was in shock, my hands' legs became cold and I couldn’t move. Yes, it was him after 14 years he was back. One thing I can say there was a great connection between us. I was so so happy that he was back. Tears just rolled out from the eyes. I was not able to go out. Just locked the room and cried hard. But was angry very much. Why now he has come back. In these 14 years not even once he tried to search or contact me. He too had married and had a son. Seeing his pics with his family, I felt very bad. Can’t see your loved ones with others. Nothing came to my mind. It was 19 years of our relation and nothing changed in me. I was thinking does he also have the same feelings towards me or does he just want to be friends. A lot of questions were coming in my mind. I was swimming in an ocean of emotions. I couldn’t control myself from accepting his friend's request. Maybe because becoming his friend was my choice, but falling in love with him was out of my control. Finally, I heard the noise of people calling me outside, yes I am back to this world again.

They say, “True pure eternal love never fades away”. Though we were far from each other for such a long time, there is something which is connected universally that we both re-connected again.

Picture abhi baake hai mere dost. 

I will soon be back with this beautiful beginning.

By

Trisha N

Bangalore, India

Japan Diaries (Part 1)

I never thought I would go to Japan. Honestly, it wasn’t even on my bucket list. Having lived in the USA for 10 years and now in Europe for the past 5 years, I did not think I would travel to the Far East.

This year in March, however, I got the opportunity to travel to Tokyo (twice) and even better, with all my expenses paid for, since they were business trips. The first of the two trips was a trip of many firsts. I traveled business class for the first time, used a toilet with a heated seat (more on that later) for the first time, chalked up a taxi bill of 38,000 JPY (roughly 300 EUR) traveling to the hotel from the airport, successfully ate with chopsticks and the list goes on.

Some things were as I had expected, such as the tiny hotel room. Others were not. Such was the little things, like a nightshirt provided by the hotel, which I could not get myself to wear since I absolutely refuse to sleep in clothes used by someone else. Some may consider that prudish…but I have my limits. I read somewhere later, that the Japanese believe that guests should have all the necessary items for a night’s stay in case they have forgotten to bring their own. Hence all hotels provide some form of sleepwear, slippers, and toiletries. The other thing always present in a Japanese hotel room is a humidifier/air purifier which I could have really done without since the room was really small, to begin with, and I also did not think the air quality to be particularly bad.

I could write an entire page about the toilets in Japan, but I will stick to a paragraph. I quite literally rolled my eyes when I saw the first one of these gadgets. Yes, they are gadgets, with various functions that can very possibly make you really nervous. Firstly, most have heated seats which is a boon since toilets in public places other than airports maybe are not heated. All of them have an integrated bidet and shower function to wash your behind, wherein the intensity of the jet and temperature of the water can be varied. Naturally, there is an air jet to dry your behind after washing. There is also a function to clean the bidet prior to use, which apparently can be set to run automatically every time you sit on the toilet. Some can also play a flushing sound or other music to muffle the natural sounds of bodily functions!! If that all wasn’t enough, most also have a deodorizer which runs automatically after you get off, so that you don’t leave nasty smells behind!!  Thankfully, most of the buttons have pictograms and are labeled in both English and Japanese. Using the toilet is apparently some kind of ritual in Japan, and they take it very seriously there.

After I was settled in my room, I went for a stroll outside my hotel. Along the way, I found that I could buy a beverage like tea, coffee, water and sometimes even beer anywhere if I figured out how to use the ubiquitous drink vending machines. If not, there is a convenience store such as a 7/11 in every block, which will have a variety of drinks, both hot and cold. Yes, one can purchase hot tea or coffee in bottles there. They actually have vending machines and convenience store shelves with heating and cooling functions. This is apparently so that patrons are able to enjoy drinks such as a tea and coffee in any weather. The drink vending machines reminded me of the cigarette vending machines here in Germany of which there is one on every corner. How I wish they could be replaced with drink machines instead!!!

The bottled tea was actually very good. I tried different types, however, the oolong tea (although not Japanese) and Hojicha were my drinks of choice. Hojicha, I discovered is a Japanese green tea brewed from roasted green tea leaves, due to which it is virtually caffeine free. I even got to the point of having a preference for a certain brand of bottled oolong tea over another!! All of the unflavored teas are pure leaf and sugar-free so one can enjoy them relatively guilt-free. Since I am a huge coffee snob, I reluctantly tried some bottled coffee. It was not bad, however, was definitely not my first choice of beverage. I preferred to walk over to the nearest convenience store and purchase a cup of freshly brewed coffee, as the office did not provide any complimentary coffee, however Japanese green tea or Sencha was available (also from a machine J).

Now that you have read, and hopefully enjoyed the introductory chapter to my Japan Diaries, I intend to continue next month with more topics such as food, people and culture.

Stay tuned…

By

Yashaswini Patwardhan

Karlsruhe, Germany

My Mom

The best gift given to every one by God is Mom. She is called by so many names, mummy, aai, maa,aamaa. But as God gives us this gift he also takes it away. Why does he do that Some unfortunate ones get this gift for sometime and few Lucky ones enjoy it for long? I am that unfortunate one who lost it early.

My mom, a simple lady an angel left us 3 years back and still I remember her with every passing minute of the day. There is not a single day I don't remember her, all the memories are still so fresh in the heart as if its yesterday only.

They say that there is nobody perfect in the world, but when I remember my mom I feel it's wrong.

Born in a poor family she was the 5th child to her parents out of 8, from childhood itself her trouble started but being a strong lady she came out of all the odds, did small jobs and studied as her father was not able to pay the fees for school. somehow completed her studies got a job, then married to the love of her life, had children and was happy. But I think God had other plans he didn't like her being happy. At a very early age, she was diagnosed with heart disease. Then the trouble started. She went through 3 operations, 1 for fibroid and 2 open heart surgery. At this time I and my sisters were still small. We were not that mature to understand her condition. But still, in all her pain she managed to take care of us. Never in my life, I have seen such a perfect person. I just never understood from where did she get the courage to smile even though she suffered so much pain during her illness. She always taught us to be strong in our toughest time and smile at our problems with strong minds.

She was such a nice, kind-hearted and loved person that even the god got jealous and wanted to take his gift back for himself and he also tried many times but she fought bravely through her illness and on 8th May 2017 she quietly left us, tired and vary but peacefully. I will always regret that I was not with her when she breathed her last. Only 1 week before I came back home to Bangalore after being with her for 1 month. How I wish I would have waited for 1 more week so would have been with her till the end. I feel the most unfortunate one.

But now I pray that she rest in peace forever in the celestial sky, among the angles and keep watching over us. I love her and miss her by every passing minute of my life love you aai forever and ever.

By 

Madhuri Potnis,

Bangalore, India

कविता

गाँव में बिजली जाने पर
बच्चे गिनते हैं गिनती सौ तक
इस उम्मीद में कि
सौ तक आते-आते
आ जाएगी बिजली
और नहीं आने पर
फिर से लौट आते हैं
शून्य पर
सौ तक जाने को
वैसे ही,गिनती गिन रही हूँ
मैं भी तुम्हारे इंतज़ार में
---

आरिज़ों का रंग उतरा, फ़ीका दुपट्टा पड़ गया
इक तेरे मिलने की ख़्वाहिश,में तीसरा फ़ागुन गया
मोगरा,जूही की लड़ियाँ, बोगुनविल्या की क्यारियाँ
ज़हन का पन्ना है ख़ाली, किताबों भरी अलमारियां
चम्पा सन्दल, चमेली, मुश्क कितने चख लिए
इक तेरी खुशबू न पाई, शौक़ लाखों रख लिए
---

क्या गम का साया
इतना ताकतवर हो गया
पैरो को शिथिल कर गया
आत्मा को बेजान के दिया....
पहले तो ऐसा ना था
सुन ले मेरे दिल
मैं वो जिंदा लाश नहीं
अपनी मायूसी पर रो दूँ.....
नहीं हारना मुझे
इन छोटे-छोटे हालात से
मंजिल पास नहीं
इतनी भी दूर नहीं
की छू ना सकू......
उठ रीना
हाथ बढ़ा
जब चलेगी मंजिल की ओर
अफसोस होगा दूर
छू लेगी अपनी
ख्वाहिशों को........
तुम
हाथ तो बढ़ाओ.

By

Pradnya Rasal

How I started collecting Succulents

To better understand this short story let me explain "Succulents".  Actually, it's simple. They are nothing but set of drought-tolerant plants. That means you can water them a little and they will be happy for days. 

I was struck by a bolt of lightning (Expression, not literally but close to literal...you will know why so).

I had gone to my parent's place because it was my bro's wedding.  One day before the wedding day, I was struck by lightning. I fractured my leg in perfect circumstances (means when and where nothing can be fractured).  I initially thought it's just a sprain and neglected.  After 2 hrs I wasn't able to put my foot on the ground. It was very painful.  We rushed to the doctor, got it examined and bammm.....there was ages of silence (that's my expression)....because the doc said it's a fracture!!!  I was doomed.  I had so many plans/activities to do on the wedding day. Everything got screwed up. That day went by, the wedding was over and I came back home.

Initially, I searched many options so I can pass my time.  Doc had advised not to put the fractured foot on the ground and keeping it elevated most of the time so that swelling goes away.  I took the easy option first.  Started getting up late.  Started watching TV.  Serials, movies which I haven't watched. I was able to pass the time successfully.  After few days television got hijacked (don't ask me how).  I was doomed again.  I started finding options.  I started observing my plants when I used to get up.  Watering them was hard since my foot was still in plaster.  I started thinking that I should have more plants but I shouldn't be required to water them daily.  

And one day I found succulents matching my requirements in one of the FB groups.  I ordered my first set of succulents (after a lot of research on sellers) and was very happy.  I joined a few more groups.  Sets of plants started arriving home.  In a few week's time, I collected 30-40 succulents with impulsive buying and just to pass time.

Finally, my cast was removed and I thought I am a free bird now who can walk as I like.  But NO!!!!!  Even after 3 weeks removing cast I wasn't able to walk normally as I used to.  I got more frustrated.  I joined a few more FB groups of succulents.  This time a few international groups too.  I bought a few more sets of plants.  Soon I needed stands for my plants.  Fortunately, I had 4 stands.  I kept all my succulents and cacti on 2 stands and started caring for them.  Now I have 50-60 beautiful collection of succulents and cacti together.  These 8 weeks of frustration has made my pockets almost empty but has filled the heart.

Now some photos of plants for you to enjoy!

By 

Pallavi Karve Godbole

Pune, India

पांढराशुभ्र, फुललेला पण बेचव पाव आणि मोती वेचणारी माणसं

व्हेलारिया तिच्या सहकारी एअरहोस्टेस मैत्रिणींबरोबर पंचतारांकित हॉटेलमध्ये
बसली होती. जेवण रोजचंच, कंपनीतर्फे, या शहरात असलो की याच हॉटेलात जेवण
असायचं. व्हेलारियाला इंडियन जेवण आवडतंही.
अख्ख्या दिवस विमानातल्या आखूड जागेत वावरताना शरीर आणि मनही
आखडलेलं राहातं. विमान लँड होण्यापूर्वी कोट अडकावयचा. सीट बेल्ट बांधायच्या
सूचना द्यायच्या – दारात उभं राह्यचं. लँडिंग झालं की, खोटं हसू चेह-यावर पांघरत
प्रत्येकाला ‘बाय, बाय’ करायचं. तिरक्या नजरेने किती पायांच्या जोड्या पुढे
सरकायच्या राहिल्यात हे हळूच पाहात राह्यचं. तिला नेहमी वाटतं, आपण लहान
असतो तर या पायांच्या जोड्यांमधून रांगत पुढे गेलो असतो.
मैत्रिणी हसत होत्या. दिवसभरातल्या हकीकती शेअर करणं चाललं होतं.
व्हेलारिया पण हसत होती.
मधूनच तिला आजकाल एक वेगळीच जाणीव व्हायची. एक वेगळा भाव
उसळून वर यायचा तसा आताही आला. आपण वरवरचं जगत आहोत, खोटं जगत
आहोत… मग खूप मोठ्याने ओरडावं, मोठ्याने हसावं, मोठ्याने रडावं ज्यायोगे आपण
माणूस आहोत हे सिद्ध होईल असं वाटायचं.
हसता हसता व्हेलारियाचे पाणावलेले डोळे मारियाने पाहिले. जेवण संपवून
बरोबर चालताना तिने हळूच विचारलं, ‘‘काय झालं व्हेलारिया?’’
‘काय झालं?’ हे शब्द कधी कधी इतके स्फोटक असतात, की त्यांचा नुसता
स्पर्श झाला तरी माणसाच्या मनातले मोठमोठे खडक फुटतात. पण खडक फुटू
द्यायचे नव्हते. व्हेलारियाने मारियाकडे चेहरा वळवला. पाण्यानं डबडबलेले डोळे, दाबून
धरलेले ओठ, लाल झालेलं नाक…
‘‘प्रेमभंग?’’
व्हेलारियाची मान नकारार्थी हलली. प्रेमभंग ही नव्वद टक्के लोकांच्या बाबतीत
घडून जाणारी गोष्ट असेल. तिच्या बाबतीतही घडून गेली होती.
ट्रेनिंग पिरियडमध्ये जॉन तिच्या आयुष्यात आला होता. दिसायला साधारण.
फार सरळ, साध्या स्वभावाचा. बाकीच्या मुलींना जॉनमध्ये कधी इंटरेस्ट वाटला नाही.
इतकी साधी माणसं कुणाला आवडतात? पण व्हेलारियाला तो आवडला.
स्त्रीपुरुषांबद्दल जॉनचे विचार पारंपरिक होते. पुरुषाच्या अंगात बळ असतं, ताकद
असते, त्याने स्त्रीचे रक्षण केलं पाहिजे, स्त्रीला रिस्पेक्ट दिला पाहिजे. स्त्रीची प्रेम
करण्याची शक्ती मोठी असते, मुलांना वाढवणं हे तिचं मुख्य कर्तव्य आहे, वगैरे वगैरे.
व्हेलारियाच्या हातात ओझं पाहिलं, की लगेच धावून यायचा.‘‘लेट मी – ’’
म्हणत. बाहेरच्या जगात कुठल्या विचारांचे वारे वाहतायत याकडे त्याचं कधीही लक्ष
नसायचं, त्याच्या स्वच्छ डोळ्यात कधी वासना, लबाडी, खोटेपणा तरळताना दिसायचा
नाही. खेड्यात शेती करणा-या आईवडिलांकडून मिळालेली मूल्यसरणी तो जपत होता.
व्हेलारिया जॉनची काळजी घ्यायची. त्याचा कुणी अपमान केला की, कासावीस
व्हायची. असं होतं तरी ‘आणि मग ते सुखाने नांदू लागले….’ म्हणण्यासारखं त्यांच्या
बाबतीत काही घडलंच नाही. जॉनच्या कधी लक्षातच आलं नाही व्हेलारियाचं मन.
व्हेलारियाही त्याच्या एकमार्गी, एकसुरी, रिजिड विचारसरणीला कंटाळली. हळूहळू
त्याच्यात गुंतलेलं मन तिने सोडवून घेतलं, भल्या माणसाला ते कळलंही नाही.
अशी साधीशी होती व्हेलारियाच्या प्रेमाची गोष्ट. संपूनसुद्धा गेली. तिची
आत्ताची मनःस्थिती त्या गोष्टीशी निगडित नव्हती.
मारियाच्या प्रश्नानंतर तिला वाटलं, थँक गॉड! काय झालं? हा प्रश्न अजून
जगात शिल्लक आहे. पण आता या प्रश्नाचं उत्तर तिच्याकडे नव्हतं. पण काहीतरी
झालं होतं. कुठेतरी खोलवर बिनसलं होतं. आत कुठेतरी, कपड्याच्या आत लावलेली
सेफ्टीपिन टोचावी तसं काहीतरी टोचत होतं.
त्यानंतर, दुस-या दिवशी ती जर्मनीला गेली. महिन्यातनं १७-१८ फ्लाईट
असायच्या. उरलेले दिवस विश्रांती. तेव्हा ती जर्मनीत असायची. सुंदर, चकचकीत
रस्ते, प्रत्येक नागरिकाचा विचार करून आखलेल्या वेलप्लॅन्ड नगररचना, उत्तम
वाहतूकव्यवस्था, प्रत्येक गोष्ट नीटनेटकी, वक्तशीर. बसस्टॉवर अजून तीन मिनिटांनी
अमूक बस येणार असा बोर्ड दिसला, की तिस-या मिनिटाला बस स्टॉपवर असणारच.
महायुद्धात मोठ्या प्रमाणात तरुण कामी आलेल्या या देशात लोकसंख्या वाढीचा दर
निगेटिव्ह आहे. बसमध्ये बसलं, की आसपास सगळे वृद्ध आणि त्यांची कुत्री.
प्रत्येकाजवळ कुत्रं, काहींजवळ दोन दोन. मांजरासारखी दिसणारी, अस्वलासारखी
दिसणारी, हजार प्रकारची कुत्री…
बसमध्ये बसलेली असताना तिच्या मनात आलं, बसमध्ये बसावं तशी ही
माणसं आपापल्या आयुष्यात बसलीत. स्टॉप आला की उतरायचंय या भावनेने आपण
सगळं सामानसुमान आवरून बसलेलो असतो तसेच. या सीटस्‌ आपल्या नाहीत, ही
बस आपली नाही, गड्या रे, इथलं काहीच आपलं नाही.
अतिसुंदर, घनदाट झाडीमध्ये लपलेली टुमदार घरं, फुलांनी नटलेल्या बागा.
घराच्या आत थंडगार भिंती आणि एकाकीपण… एखादा खूप छान फुललेला पांढराशुभ्र
पण बेचव पाव असावा तशी सुंदर दिसणारी शहरं… माणसांच्या हृदयाची स्पंदनं ऐकू न
येणारी. मारियाशी हे बोलणं झाल्यानंतर काही दिवसांनी फ्लाईटला बेचाळीस जणांचा एक
मोठा ग्रुप होता. कुठल्यातरी ट्रॅव्हल कंपनीतर्फे. बरेचसे पन्नाशीच्या पुढचे होते. जोडपी
होती. चहा, ज्यूस, वाईन वगैरे सर्व्ह केल्यानंतर सगळे एकमेकांना ओरडून
विचारायला लागले, ‘‘वाईन घेतली का?’’
‘‘हां मग?” दुस-या कोप-यातनं दुसरा उत्तर द्यायचा.
एक भला गृहस्थ मला व्हिस्कीच हवी म्हणून हटून बसला. त्याने इतका वाद घातला
कर्मचा-यांशी. शेवटी कॅप्टन त्याला समजावायला आला, आम्ही फक्त बियर आणि
वाईन सर्व्ह करतो. तुम्हाला हवी तर मी माझ्याजवळची स्वतःची व्हिस्की तुम्हाला
देतो.’’ आणि त्याने दिली.
भल्या गृहस्थाने बाटली संपवली. नंतर स्वतःजवळची पिशवी उघडून
पावभाजीच्या भाजीचं रेडी पॅकेट काढलं. एअरपोर्टवरनं तो ते आत कसं आणू शकला
कुणास ठाऊक. विमानात मिळालेले पाव त्याने ठेवून घेतले होते. आत जाऊन त्याने
व्हेलारियाकडून पावभाजी गरम करून घेतली, आरामात खाणं संपवलं.
सगळे थक्क होऊन त्याच्या लीला पाहात होते.
ट्रॅव्हल ग्रुपपैकी कुणीही मनात आलं की उठायचा. दुस-या एखाद्याच्या
सीटजवळ उभं राहून गप्पा मारत बसायचा.
व्हेलारिया लंचची गाडी ढकलत नेत होती. एकेका सीटपाशी जाऊन स्मितपूर्वक
व्हेज की नॉनव्हेज विचारायचं. जे सांगेल त्याचा टे काढून द्यायचा. मधली डबी फक्त
बदलायची जिच्यात व्हेज नॉनव्हेज फरकाचं मूळ होतं. मध्येच तिची गाडी कशाला
तरी अडली. ती वाकून पाहायला लागली.
एका बाईच्या पार्श्वभागाला गाडी अडली होती. बाई खाली वाकून काहीतरी
करत होती. आसपासच्या सीटवरचे पण तिच्याबरोबरीने खाली वाकून काहीतरी पाहात
होते. मध्येच ‘हे पहा, हे पहा’ ओरडत सीटच्या पायाजवळून काहीतरी उचलायचे,
बाईकडे द्यायचे असं चाललं होतं.
व्हेलारिया ‘‘एक्स्क्यूज मी… एक्स्क्यूज मी.’’ म्हणत थकली. कुणी लक्ष द्यायला तयार
नाही. तिकडून मारिया दुस-या बाजूने आली आणि तिने करडा आवाज काढला, तेव्हा
वाकलेली मंडळी उभी राहिली.
‘‘हा काय प्रकार चाललाय?’’ मारिया व्हेलारियाला म्हणाली, तेवढ्यात लोकांनी
उत्साहात माहिती पुरवली. एका बाईचा मोत्याचा सर ओघळला होता. मोती खरे होते.
दुर्दैवाने अगदी बारीक होते. ते विमानभर धावत होते. लोक ते कुठून कुठून वेचत होते.
विमान कर्मचा-यांनी एखादा माणूस अशा प्रकारचा पाहिला असेल. पण एवढी
एकदम असली मंडळी त्यांनी पाहिली नव्हती. या माणसांना कशाचंच बॉदरेशन नव्हतं.
घरात, अंगणात वावरावं तशी ती विमानभर हिंडत होती. शौचकूपापाशी थोड्या थोड्या
वेळाने एकेक गठ्ठा जमत होता. आरामशीर गप्पा चालल्या होत्या. ‘आतली’
व्यक्तीसुद्धा आतून बोलत होती.
मारिया बरीच वर्ष मुंबईत राहिली होती. तिला त्यांची भाषा समजत होती. ती
म्हणाली, ‘‘अगं, इथे लग्नाच्या मागण्यासुद्धा घातल्या जातायत.’’
एक तरुण मुलगी होती. ती एका तरुणाशेजारी बसली होती. दोघं अखंड बोलत
होते. दोघे ट्रॅव्हल्स ग्रुपपैकी नव्हते. पण त्यांच्याच देशातले होते. मुलगी तर त्यांचीच
भाषा बोलणारी. ट्रॅव्हल्स ग्रुपपैकी ‘लीडर’ वाटणा-या एकाने तिला ओरडून तिची माहिती
विचारली, तिच्या शेजारचा मुलगा तिचा बॉयफ्रेंड आहे का हेही विचारलं. मुलगा –
मुलगी जोरात हसले. मुलगी म्हणाली, ‘‘आमची आत्ताच ओळख झाली. याचं लग्न
आहे येत्या रविवारी.’’ तो तिचा बॉयफ्रेंड नाही म्हटल्यावर, ‘‘मग एक चांगलं स्थळ
आहे आमच्याकडे, बघ, तुला इंटरेस्ट असेल तर’’ म्हणत मुलाची माहिती देणं सुरू.
अत्यंत फॉर्मल अशा त्यांच्या जगण्यात या मंडळींनी खळबळ उडवून दिली
होती. आपण विमानात नसून एखाद्या लग्नाच्या मांडवात आहोत असं वाटायला
लागलं होतं. कॅप्टन आणि मारिया वैतागून म्हणाले, ‘‘ही अशी काय आहेत माणसं?
यांचं काय करावं?’’
व्हेलारिया त्यांच्या मुक्त वावराकडे दुरून पाहात होती. एकाएकी तिला
स्पष्टपणे जाणवलं, आपण एन्जॉय करतोय या इन्फॉर्मल माणसांचं वर्तन. आपल्याला
बरं वाटतंय. ही मोती वेचणारी माणसं. साधी, सरळ जगणारी माणसं. आपण आपल्या
अतिफॉर्मल जगण्यात अशी माणसंच हरवून बसलोयत. प्रवाशांना पढवलेल्या
पोपटासारख्या फुलस्टॉप न घेता, भरभर सूचना द्यायच्या. ऑक्सिजन मास्कची
माहिती द्यायची, सीट बेल्टचं नाटक समजावून सांगायचं. दुसरा एकजण माईकवर
बोलताना कृती करून दाखवायचा, थोड्या वेळाने ब्रेकफास्टची गाडी ढकलायची, रिकामे
ट्रे उचलायचे. थोड्याशा जागेत प्रत्येक गोष्ट तशाच ठरावीक पद्धतीने झाली पाहिजे.
वस्तू ठेवण्याचा आणि उचलण्याचा क्रम तोच असला पाहिजे, वस्तूंच्या जागा त्याच.
सीटवर बसणारी माणसं फक्त वेगवेगळी. आपण तेच. त्याच अवकाशात तेच नाटक
त्याच स्टेजवर करणारे. ठरलेली वाक्यं… ठरलेली वाक्यं…. बेतलेलं हसू… बेतलेलं हसू…
बेतलेलं हसू…. आखलेल्या हालचाली… आखलेल्या हालचाली…. आखलेल्या हालचाली….
जातानाच्या पायांच्या जोड्या पाहताना कोट कधी काढू असं झालं असताना आपल्या
विमानातनं प्रवास केल्याबद्दल लोकांचे आभार मानत राहायचं, प्रत्येकाचे, प्रत्येकाचे….
प्रत्येकाचे…. पांढरा शुभ्र फुललेला पण बेचव पाव…
लँडिंगची वेळ आली होती. लोक उत्साहाने एकमेकांच्या सीटजवळ जाऊन
निरोप घेत होते. हसत होते, एक्साईट होऊन एकमेकांना हाका मारत होते.
विखुरलेले मोती वेचणा-या माणसांत तिला तिचं काय विखरून गेलं होतं ते
नीट दिसलं. ते सापडणार नव्हतंच. समाधान एवढंच होतं, आपल्याला रूतणारा काटा
कुठे आहे, हे समजलं होतं.
खरंखुरं हसू डोळ्यातून हसत व्होलारिया दारापाशी उभी राहिली आणि त्यांना
मनापासनं ‘बाय’ करू लागली.

- सुजाता महाजन

How to travel wisely on a budget

The moment you log in to your social media accounts, all you get to see is your friends exploring faraway places. A sense of envy takes over. And you set out planning a vacation that has been long due. But the measly savings in your bank account deter you from realizing your deep-rooted desires of traveling. Dispirited, you slouch in the comfort of your bed. Frowning upon your life, over again! Come on, you can still travel. No, we are not kidding! Yes, you can travel with that paltry budget too. All you have to do is be a little smarter with money.

Ditch the tourist season

Every place you plan to visit has the best time to travel. And, every other person will try to soak in the best of the destination when it beams with the right temperature and other factors such as outdoor activities, etc. But, all these defining characteristics of a place lure tourists from all nooks and corners of the world. This means, sky-piercing flight fares and hotel rates, long queues outside restaurants, cramped streets, and poking tourists. While you can put up with all of the rest, the sky-high hotel rates and flight fares shall not please your budget travel.

Choose the destination wisely

The likes of Paris, London, Berlin, Spain, and Dubai are sure to get anyone drooling for a vacation. But these destinations shall not sit quite right with your budget travel. And, trust us, these places are worth exploring only when you can splurge. They invite you to dig deep into its riches. So, they can always happen when you are not bound by a shoe-string budget. Instead, choose to explore destinations that won’t leave you starving later. Every place has something to be explored. All you have to do is research and foray into the unexplored. You won’t be disappointed. Plus, you can always brag about places others wouldn’t have seen. Double yay there mate!

Go for homestays rather than luxurious hotels

It doesn’t matter if you’re in the mountains or by the beach, homestays are the best thing ever. They are usually run by a small family that has extra space to rent out and is trying to make ends meet.

Fly with Budget Carriers

Budget airlines now service many long-haul routes, making it possible to bounce around the world for a little amount of money.

Get Transportation and Museum Discounted Cards

In most countries, there are discounted cards and subscriptions on museums and transportation.

Track Last-minute offers on Hotel and Flights

Subscribe to Hotels and Airlines websites and booking websites to get last-minute deals.

Ignore the Extras

There are plenty of different kinds of extra insurance, protection, special seating arrangements, and upgrades that companies will offer you. But you can just refuse them if they don’t make financial sense to buy. It would be good if V.I.P treatment was less costly, but upgrades can be very expensive. While traveling from point A to point B, the cheaper travel options will still get you there just as the expensive options would. The difference in savings can add up to a week’s worth of eating out for two people.

Go local

Speaking of local, the best way to eat, drink and be merry on any holiday but especially a budget one is to eat and drink local.

Signing off by promising to bring you a collection of more travel hacks.

By

Rucha Sudhir Khot

Source:https://ruchaflora.com

आसू आणि हसू

मला एक आठवण इथे शेअर करावीशी वाटते.

1996 सालची गोष्ट आहे. तेव्हा आम्ही वरळीला प्रवासी या सरकारी बिल्डींगमधे रहात होतो. अमृत, माझा धाकटा मुलगा दुसरीत शिकत होता. भयंकर मस्तीखोर होता. शाळेला गणपतीच्या सुट्या होत्या त्यामुळे घरात उच्छाद मांडला होता त्याने. 

 प्रवासी समोरच पोदार मेडिकल काॅलेज आणि हाॅस्पीटल. तिथले बरेच डाॅक्टर्स प्रवासी मधेच रहायचे. तेव्हा मी डीटीपी ची कामे करून देत असे.  पोदार मेडिकल मधील अनेक डाॅक्टरांचे शोध प्रबंध, एखाद्या विषयावरचा पेपर मी टाईप करून प्रिंट करून त्यांना त्यांच्या वेळेत देत असे. त्यामुळे खूप डाॅक्टर विद्यार्थी, विद्यार्थीनी घरी येत असत.  त्या दिवशी असंच खूप काम आलं होतं माझ्याकडे आणि अर्जंट करून हवं होतं. मी भराभर की बोर्डवर बोट चालवत होते. चिरंजीव घरातच बाॅल घेऊन खेळत होते. बाॅल च्या टप्प्याने भिंत खराब होऊ नये म्हणून त्याला मी बेडरूमच्या दाराच्या मागच्या भिंतीला आणि दारावर बाॅल चे टप्पे मारायचे तर मार असं सांगितलं होतं त्यामुळे त्याचं ठपठप चाललं होतं. एकीकडे माझं टकटक आणि त्याचं ठपठप. निवांत चालू होतं. इतक्यात सणकन एक बाॅल माझ्या पाठीवर.  मी जाम ओरडले अमृतला. साॅरी साॅरी झाल्यावर (तेही हसत हसत) परत ये रे माझ्या मागल्या. आता टप्प्यांचा आवाज वाढला होता आणि माझा पारा. मला काम लवकर संपवायचंय तू त्रास देऊ नकोस. पण जम त्याच्या कानावर ते जात नव्हतं. मी शांत राहून काम करण्याचा आटोकाट प्रयत्न करत होते. इतक्यात एक बाॅल आला आणि ठपकन कीबोर्ड वर बसला. कडेलोट झाला माझ्या संतापाचा. उठले आणि दोन चार रट्टे दिले ठेवून अमृतला, त्याच्या हातातला तो रबरी लाल बाॅल काढून घेतला. मी इतकी संतापले होते की मी चक्क विळी घेऊन तो बाॅल चिरला. खरं तर मला स्वतःला आणि अमृतला ही माझी ती कृती अनपेक्षित होती. अमृत रड रड रडून झोपला. मीही कामाला सुरूवात केली. अर्ध्या पाऊण तासात काम संपवलं. प्रिन्ट आऊटसची फाईल करून ठेवली आणि चहा करण्यासाठी उठले.  

चहा घेऊन बेडरूम मधे आले. अमृत गाढ झोपलेलाच होता. गालावर अश्रूंचे ओघळ सुकले होते. मळलेल्या हातानी डोळे पुसल्याने गोरे गुबरे गाल आणि पापण्या मळलेल्या दिसत होत्या. मला भडभडून आलं. किती दुष्टासारखी वागले मी बाळाशी. किती अतिरेक केला मी.  विळीवर बाॅल चिरला! त्याच्या केसांवरून बराच वेळ हात फिरवत राहिले. डोळ्यातले अश्रू थोपवू शकत नव्हते. अंबी उठला की त्याला साॅरी म्हणायचं आणि त्याला घेऊन दुकानात जायचं ठरवलं. 

अमृत जागा झाला.  माझ्या गळ्यात हात टाकून म्हणाला "मायू साॅरी.  तू किती important काम  करत होतीस आणि मी तुला disturb केलं.  परत नाही करणार असं"  त्याची पापी घेतली. त्याला म्हणाले, "चल, आपण मंगलताईकडे जाऊ, बाप्पाचे दर्शन घेऊ आणि येताना तुला बाॅल पण आणू."

आम्ही दोघं मंगलताईकडे, माझ्या मावस बहिणीकडे गेले. दर्शन घेऊन तिच्याशी गप्पा मारत बसले. तिला झालेला प्रकार सांगून मोकळी झाले. अमृत वाटीत दिलेला खाऊ खात बसला होता. इतक्यात ताईच्या सासूबाई तिथे आल्या आणि अमृतला पाहून म्हणाल्या, "इकडे ये रे बाळा. तुझ्यासाठी कधीची एक गंमत द्यायची ठेवलीय."  

अमृत त्यांच्या मागोमाग दुस-या खोलीत पळाला. परत आला तेव्हा त्याच्या हातात एक प्लास्टिकची पिशवी होती आणि त्यात चक्क तसाच लाल रबरी बाॅल आणि चार पाच गोष्टींची पुस्तकं होती. अमृतचे डोळे आनंदाने चमकत होते.  चेहेऱ्यावर हसू ओसंडत होतं.  

माझ्या मात्र डोळ्यात आसू आणि ओठावर हसू होते.

By

Anagha Joshi

Talegaon, India

फटका - एक काव्य प्रकार

फटका – एक काव्य प्रकार –  सुख आनंद प्रत्येकाला हवेच असते. ते कशामुळे मिळू शकते हे सांगण्यासाठी काही उपदेशपर काही आपल्या वृत्तीला चिमटे काढत केलेला काव्यमय साहित्य प्रकार म्हणजे फटका. हाही पोवाड्यासारखाच खास ढंगात म्हटला जाणारा काव्य प्रकार. अनंत फंदी चा ‘संसारामधी ऐस आपुला उगाच भटकत फिरू नको’ हा प्रसिद्ध फटका आपण ऐकलेला असेल. आज सौ. शीतल जोशी यांचा हा फटका आपणासाठी सादर.

आनंद

आनंदनिर्भर जगण्यासाठी प्रसन्न करी तू आपुले मन

अरे आनंद असावा स्वावलंबी नको कुणावर विसंबून ॥ ध्रु.॥

सुख कोणाचे श्रीमंतीचे कोणाचे विद्वत्तेचे

कोणाचे पुपाचे तर कोणाचे परिवाराचे

कीर्तिचे सन्मानाचे ही सुखे सारी भासमान

अरे शाश्वताचे निर्विषयाचे सुख आहे मोठे मान - ॥१॥

प्रयत्न तू नियमित करी होई यशाचा मानकरी

हुरळू नको बहु यशावरी खचू नको अपयशांतरी

नको कुणाची बरोबरी ईर्षा ही बा नव्हे बरी

अरे यशप्राप्ती इतरांसी होता नको द्वेषाचा सोपान

अरे हेवेदावे नको कुणाचे कर हार्दिक अभिनंदन - ॥२॥

सत्संगतीची महती जाणून सज्जनसंगती करावी

कुसंगतीचे धोके जाणून दुर्जनसंगती टाळावी

कौटुंबिकांची विसंगती हे प्रारब्धचि आपुले जाण

तडजोडीने सामंजस्याने भोग टाक ते संपवून - ॥३॥

परनिंदा कधी करु नको निंदास्तुतीला भुलू नको

कधीही कुणाला फसवू नको फसवू नको अन फसूही नको

कधी कुणा उपमर्दू नको उगी अपमाना पचवू नको

अरे ठोशास ठोसा ठकास महाठक जशास तसे ते आचरून

अरे अन्यायाशी झुंज देऊन जावे पुन्हा ते विसरून

अरे नको व्यक्तीगत हेवेदावे नि व्यक्तीशी भांडण - ॥४॥

By 

Shital Joshi

Dombivli, India

Past

Why does Past bother us? Because we let it do so. Some people including me, constantly visit past and stay there making it their permanent home. Of course, we are regaled with memories, emotions and find it hard to step out of that "home". What is past anyway? It is something that has already happened in your life and which is now just a memory involving people, events, objects, etc. I will be personifying past and hereon I will be referring to it as a host who lives in a house. So, who are these various hosts who want to welcome you and are often beguiling? Let’s consider some of them.

Our first host is called Iwillmakeyoufeelguiltymemory. You enter their home with fear. You feel spineless. In their home, you will see how you have wronged people or let yourself down in a situation. Just listen to what this host is telling you, say sorry and step out feeling light. Vow to yourself that you will be a better person and avoid to visit this house again.

Our second host is Iamyourwonderfulmemory. You enter their house feeling quite upbeat. You feel really welcome there. Enjoy their hospitality, assimilate all the happy memories say thank you and step out. You have learned or know the technique to create these wonderful and happy memories. Be proud of your achievement and vow to yourself that you will continue the good work so you can visit this house again.

Our third host is Iwillmakeyouangrymemory. You enter their house seeking revenge about something or someone who has been unjust to you or your loved one. Here you can see the people, events, and situations that justify the cause of your anger. You feel like screaming and wishing they were punished. Why should you take the burden of plotting revenge and punishing them? They are going to get punished eventually if they haven't been already. Don't wait for this to happen though, move on. Step out of this house being mindful of who have wronged you and plan what your response should be in dealing with these people. Do not let such people dictate your behavior and do not react. In short, do not give them any more power. You are the master so that you can plan, prepare and give an appropriate response when the situation demands.

Please bear in mind, that in this context I am not referring to people who have committed heinous crimes or barbaric deeds. Those people are inhuman and have to be severely punished and that path or process is very different.

To summarise, visit these hosts for a short stay and say goodbye to them. Do not dwell in their houses permanently as that’s not where you are meant to be. Accept the events that have been unfolded along with the disappointments and the joys, but do not let these overpower you. You have a lot of things to do, responsibilities to fulfill and many things to achieve in the present and the future. 

By

Soniya Dawle

ऋषी स्मरण - भाग २

बंगालमधील एका घटनेने या दैनंदिन कार्यक्रमात आणखी एका उपक्रमाची जोड दिली गेली. एका गावात कुसुमबाला हिचा पती समवेत असतांनाही काही टारगट व्यक्तींनी तिच्यावर अत्याचार केलेला ऐकल्यानंतर मावशींनी प्रकर्षाने मुलींनाही स्वसंरक्षणासाठी  सर्व प्रकारच्या व्यायामांची गरज आहे याबद्दल आग्रह धरला आणि संघस्वयंसेवकांनीही सहकार्य देत मावशींचा मनोदय प्रत्यक्ष कृतीत उतरविला. आजही त्या गोष्टींची नितांत गरज आहे हे वेगळे सांगायला नकोच.

            १९२९ ते १९३६ या काळात पुणे, सातारा, कऱ्हाड, बंगालमधील काही गावे आणि इतर ठिकाणच्या काही महिलांनाही देशासाठी, समाजाप्रती काही करावे असे वाटू लागले होते. संघाच्या धर्तीवर काहींनी महिलांना एकत्र करण्यास, देशाच्या परिस्थितीसंबंधी विचार करण्यास, देश स्वतंत्र करण्याच्या वेगवेगळ्या उपक्रमात सहभागी होण्यास सुरुवातही केली होती. पण हे सगळे स्थानिक पातळीवर ज्या महिलेने पुढाकार घेतला असेल तिच्या कल्पनेप्रमाणे व त्या त्या ठिकाणी जे उपक्रम होत असतील त्यामुसार चालत असे. त्यांना मावशींच्या प्रयत्नांसंबंधी डॉ. हेडगेवार यांचेतर्फे वा काही अन्य संघबंधूंद्वारा माहिती कळल्यावर त्यांनी मावशींशी पत्रद्वारे, समक्ष भेटीद्वारे संपर्क केला. काहींशी मावशींनी संपर्क साधला आणि सगळ्यांनी एकत्र येऊन एका संघटनेद्वारा आपले कार्य पुढे न्यावे या उद्देशाने २५ ऑक्टोबर १९३६ हा समितीच्या स्थापनेचा दिवस निश्चित झाला. दैनंदिन शाखेशिवाय इतर उपक्रमांची आखणी सुरु झाली. त्यासाठी अनेकांच्या गाठीभेटी घ्यायच्या तर जाण्यायेण्यात वेळ जाई, घरातल्या अडचणींमुळे थोड्या वेळात जाऊन येणे अवघड होई. अशा वेळी मावशींनी स्वतः सायकल शिकली. आपल्या बरोबर काम करणाऱ्या भगिनींनाही सायकल शिकण्यास प्रोत्साहन दिले. एवढेच नाही तर नंतरही समितीसाठी जे जे आवश्यक ते ते सगळे मावशी स्वतः शिकल्या. वेगवेगळ्या भाषा,  रामायण सांगण्याचा सराव इत्यादी.  त्यांचा हा आदर्श समितीच्या सेविकांना सातत्याने प्रोत्साहन देणारा ठरला.

            आज दिसत असलेले समिती स्थानावरचे हे सुसूत्र सहजासहजी तयार झाले असेल का होॽ तर नक्कीच नाही. त्यासाठी आपला विचार चार जणांना तोही योग्य अशा व्यक्तींसमोर नीटपणे मांडणे, त्यांना तो पटणे, त्यांची अनुकूलता मिळणे, सहाय्य मिळणे, आपल्यातली त्रुटी कोणी दाखवून दिली तर ती समजून घेणे, स्वीकारणे आणि योग्य ते बदल करुन अंमलबजावणी करणे या सर्व प्रक्रिया व्हाव्या लागतात. त्यासाठी वेळ देणे, ते ते विषय लावून धरणे यासाठी जबरदस्त चिकाटी लागते. सगळ्यांना समाविष्ट करुन घेण्यासाठी मार्दवतेबरोबर प्रसंगी कटुत्व नसलेली कठोरताही  लागते. मावशींच्या संपूर्ण व्यक्तिमत्वात हे सगळे गुण दिसतात.  या सगळ्या गुणांची झलक दाखवणारा एक प्रसंग जरी मावशींच्या वैयक्तिक संदर्भातला असला तरी सांगावासा वाटतो. सावली या गावी केळकरांची शेती व मालगुजारी होती. तिथल्या तहसीलदाराने आपल्याला काही सरकारी लाभ मिळावा या उद्देशाने शेतसाऱ्याबरोबर जादा युद्धनिधीची मागणी मावशींकडे केली. या अन्यायकारक मागणीकडे स्वातंत्र्यप्रेमी मावशींनी दुर्लक्ष केले. त्याची अढी मनात धरुन मावशींचा त्या गावचा सारा भरायचा राहिला आहे हे पाहून आवश्यक त्या पूर्वसूचना न देता लिलाव करण्याची योजना तहसीलदाराने आखली. पण एका हितचिंतकाने ही गोष्ट मावशींच्या कानांवर घातली. मावशींनी तहसीलदाराकडे न जाता आवश्यक ती कागदपत्रे घेऊन जिल्हाधिकारी यांची भेट घेतली. त्यांना नीट सर्व समजावून सांगितले आणि मुदतवाढीचा हुकूम जिल्हाधिकाऱ्यांकडून मिळवला. ज्या दिवशी तहसीलदार जप्ती घेऊन येणार होता त्याच दिवशी आपला माणूस हिंगणघाटला तहसीलदाराच्या बंगल्यावर पाठवला. त्याला पाहताच तहसीलदार ओरडला, “ आत्ताच्या आत्ता सगळे पैसे भरा, नाहीतर माझी माणसे सावलीला जप्ती घेऊन जातील. तहसीलदाराशी वैर घेणे सोपी गोष्ट नाही.” मावशींच्या माणसाने शांतपणे मुदतवाढीचे मंजुरीपत्र तहसीलदारापुढे केल्यावर तो एकदम सर्दच झाला. पुढेही कधी त्याने मावशींना त्रास दिला नाही की मावशींनीही त्याचा गवगवा केला नाही.  

प्रत्येक जीवाच्या अंगी दैवी गुण असतात त्याला स्त्रीही अपवाद नाही. त्या गुणांची ओळख जिची तिला होणे यासाठी समितीचा सर्व प्रकारे प्रयत्न असावा अशीच मावशींच्या विचारांची दिशा होती असे आपणास प्रत्ययाला येते. महर्षि कर्वे यांचा महिलांसाठीचा गृहितागमा या पदवीपर्यंतच्या शिक्षणक्रमाला शासनाकडून पूर्णांशाने सहकार्य, व जनतेचा पाठिंबा न मिळाल्याने अर्ध्यातूनच बंद करावा लागला होता. पण त्यांचा उद्देश योग्य होता. त्यासाठीच्या विषयांची निवड महिलांसाठी उपयुक्त होती. म्हणून त्यांच्या मार्गदर्शनाचा उपयोग करुन समितीतर्फे चालविला जाणारा गृहिणी विद्यालयाचा उपक्रम अनेक महिलांना उपयुक्त ठरला आहे. सुट्टीच्या कालावधीत हे वर्ग चालवून विविध महिलांना पदवी प्राप्त करता आली आहे. आपली कला, गुण वर्धित करुन नोकरी, व्यवसाय करण्यास सहाय्यक ठरला आहे. व्यक्तिमत्व विकास हा आज प्रचलित असलेला शब्द खऱ्या अर्थाने समितीच्या विविध उपक्रमातून कार्यान्वित झालेला आपल्याला दिसेल.

            याच अनुषंगाने समितीची आज म्हटली जाणारी जी प्रार्थना आहे त्याचा आपण विचार करु. भगव्या झेंड्याला किंवा झाशीच्या राणीचा फोटो समोर ठेवून सेविका आधी सावरकरांची राष्ट्रप्रेम व्यक्त करणारी कविता प्रार्थना म्हणून म्हणत. परंतु समितीच्या एकूण ध्येयाला व्यक्त करणारी प्रार्थना नंतर जी म्हणत असत ती सुरुवातीला मराठीत होती. समितीच्या शाखा जशा अन्य प्रांतात सुरु झाल्या तसे सर्वांना मान्य होईल अशा भाषेत म्हणजे संस्कृत भाषेतली आज जी प्रार्थना म्हणतात ती लिहिली आहे समितीच्या बौद्धिक प्रमुख असलेल्या कुसुमताई साठे यांनी.  सुरुवातीच्या कडव्यात हिंदूभूची वैशिष्ट्ये सांगून संपूर्ण विश्व त्याचेसमोर नम्र  असेल असे त्याचे दिव्यत्व वाढावे म्हणून आम्ही महिला सुमार्गावर चालण्यासाठी सज्ज झाल्याचा विश्वास व्यक्त केला आहे. त्यासाठी आम्ही स्त्रिया धैर्यवान, सुशील, समर्थ आणि एकजुटीने राहू. एवढेच नव्हे तर आपल्या पिता, पुत्र, पती, बंधू यांनाही सुमार्गावर चालण्यासाठी प्रेरणा देणाऱ्या असू. दुष्प्रवृत्तींना आळा घालण्यासाठी, दुराचाराचा नाश करण्यासाठी सज्ज असणाऱ्या, देश प्रगतीपथावर नेणाऱ्या संततीच्या जननी असू असा आशिर्वाद मागितलेला आहे. ही भावना किती मौल्यवान आहे. केवळ आम्हीच चांगल्या असून देश उन्नतीकडे जाणार नाही तर तो वारसा पुढच्या पिढीला सोपवणे हाही अविभाज्य भाग इथे दुर्लक्षिलेला नाही. या प्रार्थनेतील संस्कार प्रत्येक मुलीवर होणे आजतर नितांत गरजेचे आहे नॽ शिक्षणतज्ञांनी याचा जरुर विचार करावा आणि प्रत्येक शाळेत मुलींना नित्यनेमाने स्वसंरक्षणासाठी आवश्यक ते केवळ व्यायामच नव्हे तर त्यांची मनोवृत्तीही कणखर होईल असे उपक्रम कोणत्याही राजकीय अभिनिवेशाशिवाय समितीच्या सहाय्याने आखावेत. आपले राष्ट्रगीत, प्रतिज्ञा हे जसे आपल्या विद्यार्थ्यांना शिकविले जातात, तसेच ही प्रार्थनाही प्रत्येक मुलीला आत्मसात व्हायला हवीय. मला खात्री आहे की सेविका अशी सेवा देण्यास निश्चित तत्पर असतील.

  या संदर्भात अनेक प्रसंग मला आठवतात. कोणताही कार्यक्रम झाल्यानंतर काहीजण मावशींना भेटत आणि वा वा समितीचा विचार तर उत्तम आहे, पण चार स्त्रीया एकाठायी एका विचाराने एकत्र रहाणे कठीण. तेथे संघटना काय उभी राहणार अशासारखे प्रश्न मावशींना विचारले जात. त्यावर मावशींचे उत्तर असे जर चांगले विचार आणि निस्वार्थ देशप्रेम असेल तर चारच काय हजारो महिला एकत्र येतील आणि उत्तम कार्य करतील. त्यांचा हा विश्वास कशामुळे साध्य होईल हे सांगणारीच ही अर्थपूर्ण प्रार्थना आहे.

१९३६ ते १९४७ या अकरा वर्षांच्या काळात समितीचे कार्य जोमाने व प्रभावीपणे सुरु होते. पण खंडित स्वातंत्र्य मिळाल्याचे जे दुष्परिणाम आपल्या देशाला भोगावे लागले त्यात विकृत मनोवस्था आणि लांछनास्पद वर्तन यांचा अतिरेक घडला. दुटप्पी धोरणांमुळे समाज मनाचा गोंधळ उडाला. नेते देखील जणू काही भांबावल्या स्थितीत असल्यासारखे झाले. ज्यांच्या हाती सत्ता आली त्यांनाही या गोष्टींवर अचूक नियंत्रण ठेवणे जमले नाही. गांधी हत्येसारखे कृत्य घडले. त्या व्यक्तीचा निषेध किंवा त्या व्यक्तीला शिक्षा याऐवजी वेगवेगळ्या संघटनांवर बंदी, त्या संघटनातील व्यक्तींची धरपकड अशाही पद्धतीचे निर्णय झाले. त्याचा फटका समितीलाही बसला. कमलाबाई सोहनी, ताई दिवेकर, सुगंधाताई जोगळेकर अशा तुरळक समिती कार्यकर्त्यांना पकडून, चौकशी करुन सोडून देण्यात आले, काही सेविकांना त्रासही झाला.  मावशींनी एकूण भगिनीवर्गाचा विचार करुन काही काळासाठी माघार हे धोरण ठेवून समिती स्थगनाचा निर्णय घेऊन तत्कालीन पंतप्रधान पं. जवाहरलाल नेहरु यांना तारेने हा निर्णय कळवला. असे जरी असले तरी निराशा किंवा औदासीन्य असा काही प्रकार झाला नाही. देशभर पसरलेल्या कार्यकर्त्यांशी म्हणण्यापेक्षा सहकाऱ्यांशी प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष संबंध ठेवण्याचे मावशींचे काम नित्यनेमाने चालूच होते. अगदी स्वतःच्या मुलाच्या विवाहाच्या आमंत्रण पत्रात निमंत्रणाचा मजकूर लिहून झाला की समिती कार्यासंबंधीचा मजकूर लिहिलेला असायचा. भले ही या काळात समिती स्थानावर ध्वज लावून जरी उपक्रम होत नसले तरी कोणाच्या तरी घरी एकत्र जमून भजन, गाणी, विविध विषयावर चर्चा असे सर्वदूर चालूच राहिले. अशा वेळी काही सेविकांची घालमेल झालेली दिसली किंवा सेविकांना कधी कोणत्या कारणाने आपण करीत असलेल्या कार्याविषयी निराशा आली तर मावशी त्यांना समजावतांना सांगत की आपला समितीशी व्यवहार अपत्यवत असावा. म्हणजे काही जरी चूक झाली तरी ती दुरुस्त करुन समितीचे कार्य चांगले होईल याकडे आपले लक्ष असेल. किती नेमक्या शब्दात योग्य आशय सांगत मावशी. आपल्या मुलांची किंवा मुलांसंबधी काही चूक झाली तर आपण त्या मुलाचा त्याग करीत नाही तर ती चूक दुरुस्त करुन मुलाचे भले होईल याकडे लक्ष देतो. तसेच कोणत्याही कारणाने समितीचे कार्य करतांना एकादी गोष्ट योग्य होत नसेल तर ती सुधारून घेण्याची दृष्टी ठेवली पाहिजे हा विचार किती सहजपणे मावशी सांगून गेल्या.

            स्थिरस्थावरता आल्यावर पुन्हा शाखा सुरु होण्यासाठी भजनवर्ग, मुलींच्या शाखा याप्रमाणेच चैत्र पाडवा ते रामनवमी या दरम्यान आधी स्वतः मावशींनी रामायण सांगायला सुरुवात केली. त्यासाठी स्वतः अभ्यास केला. वाल्मिकी रामायण, तुलसी रामायण इ. चे नुसते वाचनच केले नाही तर ते समजून घेतले. सुराज्याची कल्पना करतांना नेहमी रामराज्य असावे असेच का म्हटले जाते अशासारखे प्रश्न लक्षात घेऊन त्याचा शोध ग्रंथातून घेतला तसा इतरांशी बोलूनही समजून घेतला.   रामायण सांगतांना आपल्या कार्याचे उद्दिष्ट लक्षात घेऊन त्यातील स्त्री व्यक्तीरेखा सांगण्यावर मावशींनी भर दिला. सीतामाईंचे वैशिष्ट्य सांगतांना त्या नेहमी म्हणत की, रावणासारख्या बलाढ्य राक्षसाने तिला बंदी केले पण तिच्या इच्छेविरुद्ध, जबरदस्तीने तिला तो वश करु शकला नाही ते तिच्या सामर्थ्यामुळे, तिच्या तेजामुळे. आपल्या अंगीही हे तेज आपल्या कर्माने, विचाराने आपण प्राप्त करु शकतो असे त्या सांगत. तसेच रावणपत्नी मंदोदरीने आपल्या पतीच्या वर्तनातील त्रुटींचे कधीही समर्थन केले नाही याचा त्या आवर्जून उल्लेख करीत असत. हळूहळू अनेक सेविकांना त्यांनी रामायण सांगण्यासाठी प्रवृत्त केले. यासाठी चक्री रामायणासारखा उपक्रमही त्यांनी केला होता. त्यामुळे अनेक जणींची रामायण सांगण्याची पद्धत एकमेकींना समजली. नविन माहितीही संग्रहित झाली. आपल्या काही त्रुटी असतील तर त्याही कळून दुरुस्त करता आल्या.  आजही रामायण कथनाचा उपक्रम चैत्रपाडवा ते नवमी किंवा अश्विन प्रतिपदा ते विजयादशमी या कालावधीत अनेक ठिकाणी सुरु आहे. ढोबळ माहीत असलेली कथा सांगण्याबरोबरच अनेकदा एकादा आत्ताच्या काळाला अनुरुप असा विषय घेऊनही समाजप्रबोधनाचे, विचारांचा वेगळा दृष्टीकोन सादर करण्याचे कार्य या उपक्रमातून होत असते.

            मावशींचा कल धार्मिकतेकडे झुकणारा दिसत असला तरी धार्मिकता म्हणजे केवळ तात्त्विक चिंतन नव्हे तर ते विचारांप्रमाणे आचारांचेही शास्त्र आहे. त्याची प्रात्यक्षिके समितीच्या उपक्रमांद्वारे समाजासमोर आलेलीही दिसतात. उदा. द्यायचे तर अधिक मासानिमित्त ३३ तुळशीच्या रोपांचे संगोपन करुन मग त्यांचे दान, ३३ बोधपर कथांचे कथन मग ते मुलांसाठी असेल किंवा महिलांसाठी असेल, ३३ वह्या, पुस्तके, पेन्सिली इ. शालोपयोगी वस्तूंचे आवश्यक त्यांनाच दान. चातुर्मासानिमित्त रोज मूठभर धान्य, रोज एक पैसा (हा जुन्या काळातील आहे हे समजून घेणे आवश्यक आहे) बाजूला काढून ठेवणे असेल. या सर्व गोष्टी समिती सेविकांनीच नव्हे तर आजूबाजूच्या इतर महिलांनाही सामावून घेऊन कराव्यात असा मावशींचा आग्रह असे. हे जमा झालेले धान्य, पैसे अवर्षणग्रस्त विभागासाठी उपयुक्त ठरत असे. भारतातल्या हवामानाचा विचार केला तर दरवर्षी कुठे तरी कमी पाऊस पडल्याने दुष्काळ तर कुठे अतिवृष्टीमुळे दुष्काळ ही स्थिती आजही उद्भवतेच. ऐनवेळी जमवाजमवीची धावाधाव अशा उपक्रमांनी कमी होते.  मावशींच्या साठाव्या वाढदिवसानिमित्त विविध ठिकाणच्या सेविकांनी जे उपक्रम राबविले त्यातही या विचारांचे प्रतिबिंब आपल्याला दिसेल. त्या वर्षभरात ६१ पुस्तकांचे वाचन करुन त्यांची संक्षिप्त टिपणे काढणे, आपल्याला येत असलेल्या कलेचा वर्षभरात ६१ वेळा समाजाला उपयुक्त होईल असा उपयोग करुन समाज संघटनाचे कार्य करणे, ६१ उत्कृष्ट पुस्तकांतील उताऱ्यांचा संग्रह स्वतःजवळ तयार करणे. वर्षभरात प्रौढ सेविकांनी निदान ६१ दिवस तरी समितीच्या कोणत्याही शाखेत उपस्थित राहण्याचा नियम असेल किंवा श्रद्धानिधीला हातभार म्हणून यथाशक्ति ६१ पैशांपासून ६१ नोटांपर्यंत निधी जमवणे हा असेल. अवर्षणग्रस्त खेडे दत्तक घेऊन त्याची जबाबदारी स्वीकारणे असेल.

क्रमशः

By:

Padma Dabke,

Pune, India